Không nên gọi “hoa” lạ là hoa ưu đàm

Bạn Trí Việt và Thanh Minh thân ái mến!

Ưu đàm, Phạn ngữ là udumbara, Hán phiên âm ưu đàm tía la, dù đàm chén bát la, uất đàm v.v… Hán dịch tức thị linh thụy hoa, thụy ứng hoa, ko khởi hoa. Theo một trong những tầm cỡ Phật giáo Bắc truyền, ưu đàm là một trong những loại cây linh, tía ngàn năm mới tết đến nở một phen, từng phen hoa nở báo hiệu điềm tốt Phật Ra đời hoặc Chuyển luân Thánh vương vãi xuất hiện nay (Kinh Vô lượng lâu, Pháp họa tiết cú, Huệ Lâm âm nghĩa…).

Từ điển Phật học tập Huệ Quang (tập VII, tr.5943) ghi: “Ưu đàm, thương hiệu khoa học tập Ficus Glomerata, thực vật ẩn hoa nằm trong bọn họ Cây dâu. Thân cây cao hơn nữa 3 mét”. Từ điển Phật học tập Hán Việt (Nxb KHXH) ghi: “Cây ưu đàm nẩy ở những điểm như núi Himalaya, cao nguyên trung bộ Deccan và nước Sri Lanka v.v… Thân cây cao hơn nữa một trượng, lá với nhị thứ: một loại phẳng lì bóng, một loại thô nhám, cả nhị loại đều lâu năm khoảng chừng 4,5 tấc, nhọn đầu. Hoa lưỡng tính cực kỳ nhỏ nhắn, nẩy kín ở lõm thâm thúy nhập đài hoa, nên thông thường sai là loại cây ko hoa. Hoa xếp như cầm tay hoặc như ngón tay cái, trở thành chùm rộng lớn chục đóa, ăn được tuy nhiên vị ko ngon”.

Bọ Lacewing và trứng khá như thể với "hoa" lạ

Ưu đàm nhập Kinh tạng Pàli, Hòa thượng Thích Minh Châu dịch và chú thích là cây sung (tên khoa học tập là Ficus Glomerata): “Ví như cây bồ-đề, cây bàng, cây sinh (pilakka), cây sung (udumbara)…; những cây rộng lớn này, này những Tỷ-kheo, sinh kể từ hột như thể nhỏ, với thân ái cây rộng lớn, lớn mạnh bao quấn những cây khác”. (Kinh Tương ưng bộ V, chương 2, phẩm Triền cái, phần Cây, Nxb Tôn Giáo, 2000, tr.153). “Ví như, một người lấy củi thô kể từ cây saka lại và nhen lửa, lửa tiếp tục sinh ra. Và một người không giống lấy củi thô kể từ cây sala lại và nhen lửa, lửa tiếp tục sinh ra. Rồi với cùng 1 người không giống lấy cây củi thô kể từ cây xoài lại và nhen lửa, lửa tiếp tục sinh ra. Rồi với cùng 1 người không giống lấy cây củi thô kể từ cây udumbara (cây sung)lại và nhen lửa, lửa tiếp tục hiện nay ra” (Kinh Trung cỗ II, kinh Kannakatthala, số 90, Viện NCPHVN ấn hành năm 1992, tr.635).

Rõ ràng, xét theo dõi tầm cỡ Phật giáo thì ưu đàm là một trong những loại cây rộng lớn, với cành lá xanh rớt chất lượng. Chính cây ưu đàm tiếp tục bao phủ non cho tới Phật Câu Na Hàm Mâu Ni trong lúc Ngài tọa thiền và hội chứng đạt giác ngộ tối thượng. “Này những Tỷ-kheo, Thế Tôn Konagamana (Phật Câu Na Hàm Mâu Ni) bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác, giác ngộ bên dưới gốc cây udumbara (ô-tam-bà-la)” (Trường bộ kinh, kinh Đại Bổn, Viện Nghiên cứu vãn Phật học tập VN ấn hành năm 1991, tr.436).

Mặc cho dù tầm cỡ Phật giáo ko tế bào mô tả dáng vẻ ví dụ của hoa ưu đàm tuy nhiên trong chừng đỗi nào là cơ tất cả chúng ta tiếp tục xác lập được cây ưu đàm là loại cây to lớn (nói theo dõi Hòa thượng Thích Minh Châu là cây sung). Nên những cái gọi là “hoa ưu đàm” nẩy mọi nơi lúc này chắc chắn rằng ko nên là hoa ưu đàm theo dõi như kinh Phật tiếp tục trình bày. Thiết suy nghĩ, Lúc những ngôi nhà khoa học tập ko nghiên cứu và phân tích và toan danh “hoa” kỳ lạ thì tất cả chúng ta cũng tránh việc tùy tiện gọi bọn chúng là hoa ưu đàm, một hình tượng linh nghiệm nhập Phật giáo.

Chúc chúng ta tinh anh tấn!